Het Urker Schedelmonument heeft nu ook een Engelstalig informatiebord. Het bord is onthuld door Comitélid Tiemen Roos op 26 oktober 2020, de eerste Dag van de Urker Geschiedenis. Het bord is gesponsord door GBU Printmedia.
Het schedelmonument is onderdeel van de Ginkiestochten, waaar ook de nodige buitenlanders aan deelnemen. Voor hen, en voor iedere bezoeker die geinteresseerd is in het bijzondere verhaal van de ontvreemde Urker schedels, is dit bord zeker een aanwinst.
Het grafmonument voor de Urker Schedels is vanmorgen geplaatst. Daarmee komt een einde aan de inspanningen van het Comité Urker Schedels om de resten een waardige laatste rustplaats te bezorgen.
Het monument is gemaakt door de firma Eijgelaar Natuursteen uit Kampen. Dit bedrijf, dat op Urk veel grafmonumenten levert, sponsorde een belangrijk deel van de kosten. Verder verstrekten de gemeente Urk en het Prins Bernhard Cultuurfonds bijdragen.
De herbegraving was een sobere en waardige gebeurtenis. De schedels werden in een speciaal voor dit doel gemaakt kistje door twee medewerkers van begrafenisonderneming Draagt Elkanders Lasten (DEL) naar het kerkhof vervoerd. Het kistje werd door de medewerkers naar het graf gedragen, gevolgd door twee vertegenwoordigers van het Comité Urker Schedels.
Urk, 5 juni 2010 – De Urker schedels zijn weer thuis. Vandaag vond de officiële teruggave van de schedels plaats in het Kerkje aan de Zee. De schedels worden op een later tijdstip in besloten kring begraven.
”Na zo’n 150 jaar omzwervingen zijn de beruchte Urker schedels weer thuis. Wat een reis hebben ze gemaakt en wat is er veel over ze te doen geweest. Weinig koppen zijn zo vaak opgemeten en geanalyseerd als dit zestal. Met de terugkeer van deze schedels hebben we een voorbeeld willen stellen. Er komt een definitief einde aan de tijd waarin Urkers als een bijzonder type of museumobject werden beschouwd.”
Het is de eerste keer dat de Nederlandse Museumvereniging het advies heeft gegeven om menselijke resten binnen Nederland terug te geven. Het comite zegt ‘ontroerd’ te zijn. “Het was een lang proces maar we zijn bijzonder blij dat de ontvreemde schedels van onze voorouders terug op Urk zijn,” aldus Lucia de Vries van het comite.
Het symposium werd georganiseerd door de Stichting Erfgoed Urk en het Nieuw Land Erfgoedcentrum in Lelystad. Onder de sprekers bevonden zich Mr. N. van Lingen, voorzitter van de Ethische Codecommissie voor Musea, Drs. D. van der Maas, promovenda Vrije Universiteit Amsterdam, Prof.dr. B. Theunissen, wetenschapshistoricus aan de Universiteit Utrecht, en Prof. dr. P.J. Slootweg, patholoog aan het UMC te Nijmegen. Ing Tiemen Roos sprak namens het Comite Urker Schedels.
De zes Urker schedels die in het bezit van het Utrechts Universiteitsmuseum zijn worden op zaterdag 5 juni officieel overgedragen in het kantoor van de Urker Begrafenisonderneming Draagt Elkanders Lasten (DEL). Het is de eerste keer dat de Nederlandse Museumvereniging het advies heeft gegeven om menselijke resten binnen Nederland terug te geven.
Voorafgaand aan de officiële teruggave organiseert de Stichting Erfgoed Urk samen met Nieuwland Erfgoedcentrum het symposium “Urkers: Oernederlanders of museaal object?”
Het symposium gaat in op de vraag hoe rassenonderzoek gemeenschappen als Urk hebben beïnvloed. Behalve vertegenwoordigers van de Museumvereniging en het Utrecht Universiteitsmuseum zullen hoogleraar Bert Theunissen, professor Piet Slootweg en promovendus Demelza van de Maas als sprekers aanwezig zijn.Dagvoorzitter is Herman Pleij, emeritus hoogleraar Nederlandse Letterkunde. Aanmelding kan via het Nieuw Land Erfgoedcentrum in Lelystad.
De schedels worden op 5 juni door vertegenwoordigers van het Utrechts Universiteitsmuseum aan de gemeente Urk overgedragen tijdens een bijeenkomst in het Kerkje aan de Zee. Het Urker mannenkoor Halleluja en journalist-dichter Rien van de Berg hebben hun medewerking toegezegd. De schedels worden op een later tijdstip op het Oude Kerkhof in stilte herbegraven.
Urk, 25 september 2009 – De Urker schedels komen terug naar Urk. Het Utrechts Universiteitsmuseum heeft besloten het advies van de Nederlandse Museumvereniging ter harte te nemen en de schedels uit haar depot aan het Comité Urker Schedels over te dragen.
Het advies van de Ethische commissie van de Museumvereniging is te lezen op
In het werk van kunstenaar Alexandra Drenth staan vaak vrouwen, Hollandse klederdrachten en de zee centraal. Onlangs maakte ze een werk naar aanleiding van de Urker schedelkwestie. Het schilderij toont een onderzoeker die de schedel van een Urker jongetje opmeet, omringt door kinderen. Het werk laat sterk gestileerde figuren zien, met naieve elementen, wat net als in Drenth’s andere schilderijen een sfeer van vervreemding oproept. De titel van dit prachtige werk is ‘Het probleem Urk’.
Amsterdam/Urk, 12 juni 2009– De ethische commissie van de Museumvereniging geeft in september haar lang verwachte advies over de Urker schedels die in bezit zijn van het Utrechts Universiteitsmuseum. Vandaag luisterde de commissie naar de argumenten van het comité Urker Schedels en het Utrechts museum.
“We zijn optimistisch. We hebben zes sterke argumenten, die wij verder hebben toegelicht. Bovendien willen we Utrecht en de museumwereld als geheel betrekken bij een eventuele herbegraving in Urk. Verder is er gesproken over DNA onderzoek, om onze verwantschap met de schedels definitief te bewijzen, en daar staan we positief tegenover”, zegt Tiemen Roos, woordvoerder van het comité Urker schedels. De volledige brief van het comite leest u hier.
De Urker schedel kwestie staat inmiddels hoog op de agenda van de museumwereld. Als de schedels worden teruggegeven dan schept dit een precedent voor restitutie van andere museale menselijke resten binnen Nederland. Zowel de ethische commissie als het comité Urker Schedels zijn zich bewust van het belang van de uitspraak. “We beschouwen dit als een test case voor andere Urker schedels die zich in depots in Nederland en Duitsland beschouwen, en voor alle anderen nazaten die menselijke resten terug willen eisen”, aldus Tiemen Roos.
Het comité Urker Schedels presenteerde bij de ethische commissie haar plannen voor een waardige herbegraving, eventueel in een beenderen kist om toekomstig onderzoek mogelijk te maken. “Zowel de gemeente Urk als wij denken aan een prominent plekje op het oude kerkhof, met een beeld en plaquette die het verhaal vertellen. Tevens denken we aan een wetenschappelijk congres over het onderzoek naar menselijke resten en de rol van lokale gemeenschappen, en een tentoonstelling in het museum Het Oude Raadhuis.”
De commissieleden vroegen of het comité en de Urker bevolking moeite heeft met mogelijk DNA onderzoek om de verwantschap met de schedels te bewijzen. “Dit juichen we alleen maar toe”, zegt Roos. Het comité heeft al bewezen dat de leden gezamenlijk verwant zijn aan mensen die begraven liggen in een van de 35 van de 41 graven die het kerkhof in 1877 graven rijk was. De kans dat géén van de drie gestolen Harting schedels uit een van die 35 graven afkomstig is, is slechts 0,3 procent.
Urker Schedels 